De Groene Zon

auteur: Erik Grootoonk, zomer 2023

Het park

Samuel ligt op zijn rug en kijkt naar de hemel. Het gras voelt zacht, de wind ruist door bomen. De zon schijnt haar groenige licht op z'n gezicht. Net als ieder jaar gaat Samuel naar het park. Vroeger stond hier de bioscoop, de plek waar hij eens zijn verjaardag vierde. Zijn gedachten drijven relatief langzaam voorbij. Samuel houdt ervan om zijn verjaardag alleen te vieren in dit park. Dit is een bijzondere dag voor Samuel die hij graag in zijn eentje doorbrengt.

Er komt iemand aanlopen. Het is een vrouw van rond de veertig. Ze heeft kort rood haar, ze draagt bonte sneakers, een spijkerbroek met daarboven een bloesje. Ze kijken elkaar aan en er is een onderzoekende blik of ze elkaar kennen. Samuel zegt hallo en zij zegt hoi. Ze gaat een eindje verderop zitten en zet een grote tas naast zich neer. Samuel probeert weer zijn gedachten te vertragen, maar dat gaat op één of andere manier niet. Samuel weet wel waarom natuurlijk. Wanneer er een enigszins aantrekkelijke vrouw in de buurt komt, is het gedaan met de langzame gedachten. Dan gaat zijn aandacht onvermijdelijk in haar richting.

Vooralsnog is het rustig hier en is er nog maar één woord gewisseld. Nu is Samuel meestal niet degene die een gesprek begint, je zou kunnen zeggen dat Samuel een afwachtend type is. Meestal ontbreekt het aan onderwerpen waar je het redelijkerwijs over zou kunnen hebben. Dat is vandaag niet anders en hij doet er het zwijgen toe. Na een tijdje staat de vrouw op en loopt naar het muurtje. Ze loopt er omheen en bekijkt het ding van alle kanten. "Samuel" zegt ze, "wil je me even helpen?" Verbouwereerd staat Samuel op en loopt naar haar toe. "Het idee is dat we de steen die voor het muurtje ligt een stukje opzij te schuiven", zegt ze. "Dan kan ik voelen of er iets onder ligt."

Ze kijkt om zich heen of niemand hen ziet, maar het park is verder verlaten. Ze haalt een grote koevoet uit haar tas en wrikt die onder de steen. Ze duwt en trekt zo hard mogelijk, maar de steen heeft geen zin aan actie. "Waar is ze eigenlijk mee bezig en wie is deze vrouw" vraagt Samuel zich af. Het lukt haar niet beweging te krijgen in de steen, en Samuel gaat aan de koevoet hangen en er komt zowaar iets beweging in. Ook de vrouw zet haar gewicht in en de steen komt omhoog. Samuel gaat op de koevoet staan. "Houd je dat?", vraagt ze. Samuel knikt. Ze graaft met haar handen in het zand onder de steen en er lijkt inderdaad iets onder te liggen. "De steen moet helemaal opzij" zegt ze, "volgens mij ligt er iets groots onder." Ze pakt nog een koevoet en het lukt hun de steen stukje voor stukje aan de kant te schuiven. Ze pakt een schepje uit haar tas en begint de aarde weg te scheppen. Het is eigenlijk maar een klein laagje, dan komt een ijzeren luik tevoorschijn. Deze blijkt omhoog te kunnen klappen. In het gat eronder zien ze een trap. "De verhalen kloppen dus", zegt ze. De kelder van de oude bioscoop bestaat nog. Ze laat het luik weer dicht vallen. "Voordat we aan de volgende fase beginnen", zegt ze, "eerst even pauze." "We hebben elkaar eerder ontmoet", begint ze. "Ik heet Marian, het is al lang geleden, en ik kan me voorstellen dat je je het niet herinnert.""Heb je zin in een kopje thee?", vraagt ze . "We zijn vandaag allebei jarig, laten we het dan ook maar vieren." Ze haalt een thermosfles tevoorschijn en daarbij twee kopjes. Je zou bijna gaan denken dat ze ontmoeting heeft voorbereid. De thee is groen van kleur en ruikt naar bloemen. Daarnaast heeft ze twee stukken worteltaart meegenomen. Samuel: "Dat lust ik wel, worteltaart is mijn lievelingstaart".

"Het was hier", gaat Marian verder, "je was 9 jaar en het was een kleine gebeurtenis voor de meeste mensen. Weet je nog dat je op je verjaardag 's middags naar de film “Waiting for the sun” ging en dat toen het licht een tijdje uitging? Er ontstond toen enige onrust en een aantal mensen riepen van allerlei dingen en wilden uit de zaal gaan. Voor het uit de hand kon lopen, ging de film plotseling weer verder. Jij was de enige die merkte dat het een andere film was. Je probeerde het je moeder te vertellen, hoorde ik, maar die lachte en zei dat het onzin was. Typisch iets voor jou om zoiets te verzinnen. Klopt dat?" Samuel kan zich het voorval zeker herinneren. Samuel: "Ik vond het raar dat niemand merkte dat er een andere film speelde." "Dat vond ik destijds ook", zegt ze. "Ik zat in de zaal, schuin achter je. Ik ben na de film nog naar boven gegaan om te vragen of er iets vreemds gebeurd was met de film, maar ze wilden me niet naar binnen laten. Toen ben ik maar weggegaan, ik liet me destijds nogal makkelijk wegsturen. Maar het liet me niet los. Vooral omdat ik het idee had dat alles veranderd was. De kleur van de huizen, de auto's de zon en de lucht. De zon heeft toen een groenige tint gekregen. Is jou dat ook opgevallen?" Samuel knikt. "In de weken erna bleef ik me afvragen hoe jij de wereld zag, zoals die geworden was." "Ik ben daarom naar de bioscoop gegaan en gevraagd of er op 18 juni een kinderfeestje was en hoe het kind heette en heb zo je naam kunnen achterhalen." "Jullie stonden niet in het telefoonboek, er was nog geen internet. Na een tijdje heb ik het zoeken opgegeven en het geprobeerd uit mijn hoofd te zetten." "Een jaar later, vlak voor onze verjaardag is de bioscoop afgebrand en nooit meer opgebouwd. De gemeente heeft er toen een parkje van gemaakt. Het muurtje is het laatste overblijfsel van de bioscoop. Wat zou het mooi zijn wanneer alles weer een mooie, heldere kleur zou hebben, zonder dat groenige filter erover dat alles vlak maakt." Ze last een pauze in, om even na te denken. Ze trekt daarbij aan haar linker oorlelletje. Ze kijkt naar iets in de verte en daarna weer naar mij.

"Onder het luik dat we net openden zit dus de kelder van de oude bioscoop", gaat ze verder. "Hier bewaarden ze vroeger de filmrollen en met een beetje geluk staat ook de film die we destijds gezien hebben er ook." "Maar hoe wist je dit ik hier zou zijn?", vraag Samuel. "Een voorgevoel", zegt ze, "omdat ik denk dat jij ook een beetje verloren bent in deze wereld en terug wilt naar de wereld met de echte kleuren." Samuel: "Ik heb hier nooit meer over gesproken, omdat niemand gemerkt heeft dat de wereld veranderd was. Toch was er elk jaar de herinnering aan de bewuste verjaardag. Iets dreef me elke verjaardag naar deze plek."

Wanneer de thee op is, stelt Marian voor om samen verder in die kelder te gaan kijken. Ze openen weer het luik en Marian gaat voor. Ze gaat de trap af, er ligt wat puin op de treden, maar verder is het goed begaanbaar. Het is aardedonker daar beneden en ze beschijnen de muren met een zaklantaarn die Marian meegenomen heeft. Ze heeft op haar telefoon een plattegrond van de oude bioscoop en ze zoeken naar een deur die naar de opslagplaats gaat. Er staan nog wat kratten met lege flessen en nog kokers met waarschijnlijk filmposters. "Daar is de deur", zegt Samuel. Ze komen in een ruimte die vol staat met kisten. Op de kisten staan namen van films. Het lijkt erop dat ze op alfabetische volgorde staan en ze moeten dus ergens achter in de ruimte zijn.

En ja hoor, hij staat erbij: "Waiting for the sun". "Ja dat is 'm, geweldig" roept Marian. Ze tillen de kist op en dragen 'm de trap op en naar een dicht bijstaande Renault Twingo, in een bijzondere gele kleur. Het is een kleur die Samuel aan vroeger doet denken. De achterbank is al neergeklapt. Ze zetten de kist achterin, Marian gooit een doek erover en sluit de achterklep.

Ze gaan terug naar het luik, scheppen er weer wat aarde over en wrikken de steen weer terug. Je ziet bijna niet dat ie van z'n plek geweest is. Samuel: "En wat nu?" "Wat denk je ervan om samen onze verjaardag te vieren en dan zal ik mijn theorie verder uitleggen, al klinkt dat alsof er een groots plan achter zit. Het is meer een ingeving.

Samuel kan het niet laten haar even aan te raken, dat moet gewoon even gebeuren. Ze heeft geen bezwaar hiertegen.

De film

Marian woont in een appartement in de stad. Het is in een jaren vijftig flatgebouwtje. Aan de wand hangen enkele film-affiches. Op tafel staat een vaas met bloemen voor haar verjaardag (dit is een aanname van Samuels kant), het is grote bos gele tulpen. Rond de tafel staan 4 verschillende stoelen, allemaal in heldere kleuren. Wat wil je drinken? Heb je wijn? Ze pakt een fles uit de kast en schenkt een glas in. Is er iets dat je niet lekker vindt? Samuel: "Ik lust alles, maar ik houd vooral van Aziatisch eten." "Mooi, je kunt me even helpen met het koken, dan kunnen we ondertussen even verder praten. Wat gaan we maken? Wat dacht je van een Indiase Curry?" "Goed plan", zegt Samuel. Ze begint groente en tofu te snijden, Samuel gaat op zoek kruiden. "In de koelkast staat een bakje kruidenpasta, die heb ik deze week nog gemaakt. Kun je ook gebruiken." Samuel doet de kruidenpasta in de pan gooit de gesneden groente erbij. Daarnaast nog tomatensaus en een beetje kokosmelk. Ondertussen zet Marian de rijst op. "Wat doe jij eigenlijk als tijdsbesteding" vraagt Marian. "Ik studeer elektrotechniek en zit in het laatste jaar", zegt Samuel. En jij? Marian: "Ik ben docent media aan het stadscollege." "Ik heb eigenlijk de filmacademie gedaan, maar ja, je moet ergens je geld meeverdienen." "Dit kwam op mijn pad en het is eigenlijk erg leuk om te doen. Jongeren zijn meestal wel te porren voor het maken van een filmpje en hebben ook een mening over de huidige films die draaien. Dat is vaak een mooie aanleiding om dieper op de materie in te gaan." Het eten is klaar en ze dekken de tafel en schenken nog een glas wijn in. Ze klinken op hun verjaardag en tasten toe. "We zijn eigenlijk een goed team, qua koken" merkt Samuel. "Vier jij je verjaardag ook altijd alleen", vraagt Samuel. "Eh ja, eigenlijk wel." "Meestal houd ik later een feestje, maar de dag zelf besteed ik het liefst alleen." "Maar jouw gezelschap kan er wel mee door." "En bedankt" grinnikt Samuel. Daarnaast had ik vandaag zoals je gemerkt hebt, een missie." De kist die we vandaag opgegraven hebben, bevat hopelijk de film die we destijds gekeken hebben, dat wil zeggen de film voor de blackout. Daarnaast hoopte ik dat jij er ook zou zijn, omdat het belangrijk is voor het vervolg van het project." Samuel begint een vermoeden te krijgen waar ze op aanstuurt. "Zou het kunnen zijn dat je de film wil gaan kijken met mij en zien wat er gebeurt?" Ze glimlacht schalks en zegt: "zoiets ja".

Ze eten Kulfi als dessert. Een heerlijk Indiaas toetje. Het ijs is romig en zoet, met amandelen, pistache en kardemom. Ze wassen snel even af en daarna is het grote moment aangebroken. Na enig wrikken gaat het blik open. Er zit inderdaad een filmrol in. Ze kijken een paar beeldjes van het begin van de rol voor een lamp maar kunnen niet direct zien of het de goede film is. Hij is in ieder geval niet beschadigd. "Nu moeten we nog een filmprojector vinden die dit formaat film kan afspelen", zegt Samuel. Marian: "Precies meneer , dat is de bedoeling". "Hebben ze bij jou op school niet zo"n ding?" "Nee, die spullen zijn bij eerdere opruimacties verkocht." We moeten dus op zoek naar zo"n projector en we hebben een doek nodig waar het op geprojecteerd kan worden. Misschien heeft het filmhuis nog wel zo"n apparaat?" Ze spreken af dat Samuel deze week nog gaat informeren. Ze wisselen hun telefoonnummers uit en Samuel belooft haar z.s.m. een berichtje te sturen over de vorderingen. Samuel voelt zich thuis bij Marian en verheugt zich al haar nog eens te zien. Wanneer Samuel opstaat om te vertrekken en zijn jas aan doet, geeft Samuel haar voor hij zich kan bedenken, gauw een zoen. Met zijn hoofd in de wolken fietst Samuel naar huis.

Marian

Marian is overrompeld door de gebeurtenissen vandaag. Ze heeft het van tevoren wel een beetje uitgedacht, maar zo"n resultaat had ze ook niet verwacht. En dan die Samuel. "We schelen 10 jaar, maar volgens mij vindt ie mij leuk", denkt ze. "Mag ook wel eens weer een keer. Het is een tijdje geleden dat ik een leuke jongen tegen kwam."

Het filmhuis

Samuel belt een aantal filmhuizen, maar de meesten zijn sinds 2012 met overheidssubsidie overgestapt naar digitaal en hebben hun analoge 35mm projector weggedaan. Maar gelukkig zijn er nog een aantal die er één hebben. Hij appt Marian, dat ze aanstaande woensdag terecht kunnen bij Luxus in Nijmegen. Dan mogen ze de film vertonen. Marian kan zich bedwingen om direct Samuel te bellen, maar 's avonds is het zover. Samuel vertelt over zijn speurtocht en dat het toch nog redelijk dichtbij gelukt is. Ze spreken af dat Marian woensdag om 14:00 bij Luxus staat met de kist. Woensdagmiddag staat Marian en even later Samuel voor de deur bij Luxus. Ze bellen aan en een enthousiaste dame ontvangt hen. "Hoi ik ben Yvonne, jullie komen om de film af te spelen, klopt dat?" "Ja, dat zijn wij", zegt Marian. "Geweldig dat we bij jullie terecht kunnen". "Geen probleem", zegt Yvonne. "Loop maar achter me aan, dan bekijken we eerst wat jullie in die kist hebben". Ze maken de kist open er zitten een aantal rollen in. Yvonne bekijkt de markeringen op de rollen en ziet in welke volgorde ze afgespeeld moeten worden. "Ok, hoe willen jullie het, moeten deze stukken apart afgespeeld worden?" "Nee, zegt Marian, het is belangrijk dat de hele film in één keer afgespeeld wordt." "Ok", zegt Yvonne, "ga maar in zaal 1 zitten, dan zien jullie de film wel beginnen. Willen jullie er iets te eten bij? Dat hoort eigenlijk wel... Er wordt een doos popcorn vol geschept en het feest kan beginnen. Ze gaan in de zaal zitten, en de film start. Er komen weer herinneringen boven bij beiden en de film is eigenlijk gewoon, behalve dat er regelmatig een shot van de zon in verschijnt, in de originele, gele kleur. Na vijfenveertig minuten komt het moment waar de vorige keur de film stopte. Er is een lichte flikkering te zien en Marian knijpt, zonder dat ze het door heeft in Samuels hand. Samuel kijkt ook gespannen. Dan speelt de film door en zien ze hoe de film eigenlijk verder ging. Het verhaal gaat over een groep muzikanten die in de woestijn overnachten om de zonsopgang mee te kunnen maken in haar meest pure vorm. Ze missen bijna het moment omdat ze niet wakker kunnen blijven en te stoned zijn. Uiteindelijk gaat het nog net allemaal goed en maken ze een vreugdedansje. Wanneer de film afgelopen is, rennen Marian en Samuel naar buiten om te kijken of er iets veranderd is. Maar het is nog steeds een doodgewone woensdagmiddag in een groenig zonnetje. "Shit", zegt Marian. "Zie je of er iets veranderd is, Marian?" "Nee, de kleur van de zon en dus alle zichtbare dingen is nog steeds hetzelfde." Jammer, leuk geprobeerd, zegt ze. Samuel lukt het nog om redelijk neutraal te blijven, maar hij had ook eigenlijk verwacht dat er wel iets zou gebeuren. Yvonne van het filmhuis komt naar beneden en vraagt "Nou, hoe was de film, was het wat je ervan verwachte?" Marian en Samuel zijn een beetje stil. "Wat is er gebeurd, jullie kijken een beetje sip". Marian voelt zich een beetje lullig, omdat het misschien wat vergezocht is waar ze in gelooft. Maar Yvonne geeft niet zo snel op en eist dat ze precies vertellen wat er gebeurd is en wat ze hopen dat er gebeurt. Marian vertelt het hele verhaal nog eens, maar nu met de aanvulling van de zon erbij. Yvonne: "Dat is een maf verhaal, maar wel erg leuk. Laat me eens meedenken… Waar werd de film destijds afgespeeld? Wat als de locatie ook belangrijk is voor het effect?" "Tja, zou kunnen", zegt Marian. "Maar hoe? Er staat niets meer van het gebouw." Samuel aarzelend: "Wat als we nu een openluchtvoorstelling organiseren en de film afspelen op de oude plek als evenement?" Yvonne: Ja doen! Ik weet misschien een verhuurbedrijf die deze apparaten verhuurd. Dan organiseren we een filmavond op locatie." "Ok, dat klinkt niet eens zo raar, eigenlijk best goed", zegt Marian. Ze bespreken nog wat er gebeuren moet en worden allemaal enthousiast. De film wordt weer opgeborgen en in de kist en achter in de auto gezet. Marian en Samuel bedanken Yvonne, en rijden weer naar hun stadje. Yvonne zwaait ze uit, "Tot gauw, Ciao"

Het festival

De weken erna zijn intensief en soms zenuwslopend omdat het niet eenvoudig is een buitenactiviteit te organiseren. Je moet een vergunning hebben, en dan nog de stoelen, elektriciteit en nog veel meer. Yvonne heeft gelukkig enige ervaring met het organiseren van festivals en de gemeente is na veelvuldig overleg akkoord gegaan, als try-out, mits ze zelf de helft van de kosten dragen. Ze proberen de kosten zo laag mogelijk te houden, door veel zelf te doen en vrienden en bekenden in te schakelen. Na twee maanden is het dan zover en kan het plaatsvinden. De pers heeft een mooi stukje in de lokale krant geschreven en nu maar hopen dat er mensen op afkomen en dat het droog blijft. De dag voor het festival regent het pijpenstelen en de moed zakt hen in de schoenen. Maar op de dag zelf is het droog en er schijnt zelfs een mager vaal groenig zonnetje. De voorstelling begint pas om 22:00 uur omdat het donker moet zijn, maar gelukkig is de maan al zichtbaar die net als de zon een groenig licht weerkaatst. De mensen komen al vrij vroeg en de bar loopt uitstekend. Het is weer eens wat anders dan de gebruikelijke activiteiten in de stad. Om tien uur is het dan zover, de film kan beginnen. Marian, Samuel zitten tussen het publiek, Yvonne bedient de filmprojector. Na 45 minuten is het punt waar het de vorige keer donker werd en even flitste. Het wordt inderdaad even donker, het flakkert even maar wat er dan gebeurd is geweldig voor Marian en Samuel, maar de film draait gewoon door en het publiek lijkt niets te merken. Marian en Samuel kijken omhoog naar de maan en ja hoor: Hij is wittig geel. Marian en Samuel slaken allebei een kreet. Een aantal mensen kijken even om, maar kijken dan weer onverstoord verder naar de film. Samuel en Marian kunnen nauwelijks geloven dat het gelukt is, maar het feit is daar: De maan en dus waarschijnlijk ook de zon heeft weer z'n oorspronkelijke kleur. Wanneer de film afgelopen is komt het trio bij elkaar en Yvonne zegt: "Volgens mij ging het nu een stuk beter, of niet?" Wat denk je zelf", zegt Marian en slaat de armen om haar en Samuel heen. De mensen blijven nog lang hangen en de consumpties van de bar blijven komen.

Op een gegeven moment zegt Samuel: "Marian, wat denk je ervan? Zullen we naar mijn huis gaan en daar samen de zonsopgang afwachten?" Marian kijkt even verbaasd, zoveel initiatief had ze niet verwacht, wat een boefje, maar aan de andere kant: Geen slecht idee, eigenlijk een heel goed idee. Ze lopen samen door de nacht naar huis en zien na een gezellige nacht waarin niet veel geslapen wordt de zon opgaan in al haar gouden glorie.

Lees meer verhalen...